نحوه شیردهی به نوزاد؛ راهنمای جامع برای مادران شیرده
شیردهی صحیح یکی از طبیعی‌ترین و مغذی‌ترین راه‌ها برای تغذیه نوزاد است. شیر مادر با آنتی‌بادی‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری که دارد، منجر به رشد و تکامل نوزاد میشود. با این حال، شیردهی همیشه آسان نیست و ممکن است برای برخی از مادران چالش‌هایی به همراه داشته باشد.
قاووت شیرافزا
133000تومان 235000تومان 529000تومانخواص قاووت شیرافزا:
1.تقویت قوای جسمی مادر بعد از زایمان
2.افزایش شیر مادر
3.تقویت شیر مادر
4.جلوگیری از پوسیدگی دندان مادر در دوران شبردهی
5.جلوگیری از ریزش موی مادر دوران شیردهی
6.التیام درد نورادانی که به کولیک دچار هستن به واسطه تغدیه از شیر مادر
7.بهبود دهنده و تسکین دهنده زخمهای ناشی از زایمان
در این مقاله از مستر قاووت، راهنمای جامعی از آموزش شیردهی ارائه می‌دهیم؛ زیرا آگاه بودن از هر چیز، آن را لذت‌بخش‌تر می‌کند. در کنار تغذیه مناسب و استراحت کافی، استفاده از برخی مکمل‌های شیرافزا طبیعی نیز می‌تواند به افزایش شیر مادر و بهبود کیفیت آن کمک کند.
فواید شیردهی برای مادر و نوزاد
شیردهی یک تجربه طبیعی و ارزشمند است که فواید بی‌شماری هم برای مادر و هم نوزاد دارد. در ادامه سعی کردیم تمام جنبه‌هایی که با شیردهی صحیح به آن دست می‌یابید را توضیح دهیم:
فواید شیردهی برای نوزاد
هیچ چیزی به اندازه شیر مادر، برای تغذیه یک نوزاد ضروری نیست؛ زیرا:
- تغذیه کامل: شیر مادر بهترین و کامل‌ترین غذا برای نوزاد است و تمام مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و تکامل او را فراهم می‌کند. به همین دلیل هر مادری باید اموزش شیردهی را جدی بگیرد.
- آنتی‌بادی‌ها: شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌های مهمی است که با تقویت سیستم ایمنی نوزاد، از او در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند.
- کاهش خطر ابتلا به بیماری‌ها: شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، کمتر در معرض ابتلا به عفونت‌های گوش، اسهال، آسم، آلرژی و دیابت نوع 1 قرار دارند.
- رشد و تکامل بهتر: شیر مادر برای رشد مغز و سیستم عصبی نوزاد ضروری بوده و باعث بهبود عملکرد شناختی او در آینده میشود.
- هضم آسان: شیر مادر به‌راحتی هضم میشود و مشکلات گوارشی مانند نفخ و یبوست را کاهش می‌دهد.
فواید شیردهی برای مادر
اغلب افراد تصور می‌کنند فقط نوزاد است که از منافع شیر مادر بهره‌مند میشود، در حالی که فرآیند شیردهی برای مادر نیز فایده‌های بسیاری دارد:
- کاهش وزن: شیردهی به مادر کمک می‌کند تا وزن اضافی دوران بارداری را سریع‌تر کم کند.
- انقباض رحم: شیردهی باعث ترشح هورمون اکسی‌توسین میشود که برای انقباض رحم و کاهش خونریزی پس از زایمان مفید است.
- کاهش خطر ابتلا به بیماری‌ها: شیردهی خطر ابتلا به سرطان پستان، سرطان تخمدان و دیابت نوع 2 را در مادران کاهش می‌دهد.
- پیشگیری از بارداری: شیردهی می‌تواند به طور موقت از بارداری جلوگیری کند (البته این روش به‌عنوان یک روش مطمئن پیشگیری از بارداری توصیه نمی‌شود).
- ارتباط عاطفی قوی: شیردهی باعث ایجاد یک ارتباط عاطفی قوی بین مادر و نوزاد میشود.
علاوه بر این فواید، شیردهی از نظر اقتصادی نیز به نفع خانواده است؛ زیرا نیاز به خرید شیرخشک و سایر وسایل تغذیه مصنوعی را کاهش می‌دهد. توصیه می‌کنیم قبل از آموزش شیردهی صحیح به نوزاد، مقاله کافی بودن شیر مادر را به‌دقت مطالعه کنید.
تکنیک‌های صحیح شیردهی به نوزاد
آموزش شیردهی بعد از زایمان برای یک تجربه موفق و لذت‌بخش هم برای مادر و هم برای نوزاد بسیار مهم است. همان‌طور که در مقاله گریه نوزاد حین شیر خوردن نیز بررسی کردیم، گاهی حالت‌های ناصحیح شیردهی منجر به گریه نوزاد میشود. در اینجا به برخی از نکات کلیدی در این زمینه اشاره می‌کنیم:
وضعیت صحیح قرارگیری نوزاد
حتماً دیده‌اید که مادران در حالت‌های مختلفی به نوزاد شیر می‌دهند و هر نوزاد در یکی از این حالت‌ها راحت‌تر است. اما بهترین طریقه شیر دادن به نوزاد زمانی است که حالت‌های زیر رعایت شود:
- سر و بدن نوزاد در یک خط مستقیم باشد: از قرار دادن نوزاد در وضعیت‌های نامناسب که باعث کشیدگی گردن یا کمر او میشود، خودداری کنید.
- صورت نوزاد روبه‌روی سینه مادر باشد: بینی نوزاد باید مقابل نوک پستان قرار بگیرد.
- نوزاد نزدیک به مادر باشد: بدن نوزاد باید کاملاً به بدن مادر چسبیده باشد.
- حمایت از سر و گردن نوزاد: با یک دست سر و گردن نوزاد را حمایت کنید و با دست دیگر سینه خود را بگیرید.
مطالعه مقاله نگهداری شیر مادر می‌تواند برای شما مفید باشد.
نحوه گرفتن سینه توسط نوزاد
با رعایت نکات گفته شده باید صدای مکیدن و بلعیدن شیر توسط نوزاد شنیده شود و نوزاد در طول شیردهی آرام و راحت به نظر برسد. نحوه شیر دادن و قرارگرفتن سینه در دهان نوزاد نیز اصول خاص خودش را دارد:
- دهان نوزاد کاملاً باز باشد: نوزاد باید دهان خود را به طور کامل باز کند و نوک پستان و بخش زیادی از آرئول (بخش تیره اطراف نوک پستان) را در دهان بگیرد.
- لب‌های نوزاد به بیرون برگردانده شده باشد: لب‌های نوزاد نباید به داخل جمع شود.
- چانه نوزاد به سینه مادر چسبیده باشد: چانه نوزاد باید در تماس با سینه مادر باشد.
اگر نوزاد به طرز نادرستی سینه را در دهان بگیرد، نه تنها گرسنه می‌ماند؛ بلکه مادر نیز شرایط بدی مشابه از شیر گرفتن نوزاد را تجربه می‌کند. برای آگاهی بیشتر از عوارض این اتفاق، حتماً مقاله ورم پستان بعد از شیر گرفتن کودک را مطالعه کنید.
روش‌های صحیح در آغوش گرفتن نوزاد برای شیردهی
شاید مهم‌ترین نکته در اموزش نحوه شیردهی به نوزاد، در آغوش گرفتن او باشد. زیرا در آغوش گرفتن کودک در دوران شیردهی نه تنها به تغذیه او کمک می‌کند؛ بلکه منجر به پیوند عاطفی قوی بین مادر و نوزاد نیز میشود. در اینجا به برخی از نکات کلیدی در مورد چگونگی در آغوش گرفتن کودک در دوران شیردهی اشاره می‌کنیم:
پوزیشن دراز کشیده به پشت
پوزیشن دراز کشیده به پشت یکی از حالت‌های شیردهی است که به ویژه برای مادرانی که سزارین کرده‌اند یا زایمان طبیعی سختی داشته‌اند، می‌تواند مناسب باشد. به این صورت که مادر به پشت دراز می‌کشد و نوزاد را روی شکم خود قرار می‌دهد.
در این حالت، نوزاد به طور غریزی به سمت سینه مادر حرکت و شروع به شیر خوردن می‌کند.
پوزیشن گهواره
پوزیشن گهواره یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین گزینه‌ها در آموزش شیر دادن به شمار می‌رود. مادر در این حالت می‌تواند به‌راحتی سر و بدن نوزاد را کنترل کند و از وضعیت صحیح قرارگیری او مطمئن شود.
ابتدا مادر باید روی یک صندلی یا تخت راحت بنشیند و از بالش یا کوسن برای حمایت از کمر خود استفاده کند. سپس نوزاد را به پهلو روی دست خود قرار دهد، به طوری که سر او روی آرنج مادر قرار بگیرد.
بدن نوزاد باید کاملاً به بدن مادر چسبیده و صورت او رو به روی سینه مادر باشد. با یک دست سر و گردن نوزاد را حمایت کنید و با دست دیگر سینه خود را بگیرید. سپس نوزاد را به‌آرامی به سمت سینه خود هدایت کنید تا نوک پستان را در دهان بگیرد.
پوزیشن دراز کشیده به پهلو
پوزیشن دراز کشیده به پهلو، که در اموزش شیردهی به بچه به عنوان “شیردهی به پهلو” نیز شناخته میشود، یکی از حالت‌های راحت و مناسب برای شیردهی به نوزاد است. این حالت به ویژه برای مادرانی که سزارین کرده‌اند، دچار کمردرد هستند یا زایمان سختی داشته‌اند، توصیه میشود. زیرا مادر می‌تواند در این حالت استراحت بیشتری داشته باشد و از خستگی ناشی از شیردهی بکاهد.
این حالت همچنین برای شیردهی در شب بسیار مناسب است، زیرا مادر می‌تواند به‌راحتی دراز بکشد و به نوزاد شیر بدهد و همچنین به کاهش علائم رفلاکس در نوزادان کمک کند. نحوه قرارگیری در پوزیشن دراز کشیده:
- ابتدا مادر باید به پهلو دراز بکشد و از بالش یا کوسن برای حمایت از سر و گردن خود استفاده کند.
- نوزاد را نیز به پهلو دراز کنید، به طوری که صورت او رو به روی سینه مادر باشد.
- مطمئن شوید که بدن نوزاد با بدن شما در تماس است.
- سر و گردن نوزاد را با یک دست حمایت کنید و با دست دیگر سینه خود را بگیرید.
پوزیشن گهواره ضربدری
پوزیشن گهواره ضربدری یا گهواره اصلاح شده (Cross-Cradle Hold) یک نحوه شیردهی به نوزاد است که در آن نوزاد به صورت ضربدری روی بدن مادر قرار می‌گیرد. این حالت به ویژه برای نوزادانی که در گرفتن سینه مشکل دارند یا مادرانی که نوک پستان صاف یا فرورفته دارند، مفید است. نحوه قرارگیری در پوزیشن گهواره ضربدری:
- ابتدا مادر باید با کمک یک یا چند بالشت، روی تخت یا صندلی بنشیند.
- سپس نوزاد را به پهلو روی دست مخالف سینه‌ای که می‌خواهد شیر بدهد، قرار دهد. به عنوان مثال، اگر می‌خواهد از سینه راست شیر بدهد، نوزاد را روی دست چپ خود قرار می‌دهد.
- بدن نوزاد باید کاملاً به بدن مادر چسبیده باشد و صورت او رو به روی سینه مادر باشد.
- با دستی که نوزاد را نگه داشته‌اید، سر و گردن او را حمایت کنید.
- با دست دیگر، سینه خود را بگیرید و به نوزاد کمک کنید تا نوک پستان را در دهان بگیرد.
پوزیشن راگبی یا زیر بغل (Football Hold)
پوزیشن راگبی یا زیر بغل (Football Hold) یکی از حالت‌های شیردهی است که در آن نوزاد زیر بغل مادر قرار می‌گیرد، مانند زمانی که یک بازیکن راگبی توپ را زیر بغل خود می‌گیرد. این حالت به ویژه برای مادرانی که سزارین کرده‌اند، دوقلو دارند یا نوک پستان صاف یا فرورفته دارند، بسیار مفید است. مطالعه مقاله شیر دادن به نوزاد دوقلو در کنار این مطلب، راهنمای کاملی برای چند قلو زایی خواهد بود. نحوه قرارگیری در پوزیشن راگبی:
- بهتر است مادر از بالشت یا کوسن برای محافظت کمر خود کمک گرفته و روی صندلی یا تخت بنشیند.
- سپس نوزاد را زیر بغل خود قرار دهد، به طوری که پاهای او به سمت پشت مادر و صورتش رو به روی سینه مادر باشد.
- با دستی که نوزاد را نگه داشته‌اید، سر و گردن او را حمایت کنید.
- مطمئن شوید که سر و بدن نوزاد در یک خط مستقیم قرار دارند و چانه او به سینه مادر چسبیده است.
10 مشکل رایج در شیردهی با راه حل
در این قسمت از آموزش شیردهی به مادر به برخی از رایج‌ترین مشکلات شیردهی و راه‌حل‌های آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- درد نوک پستان:
- علت: وضعیت نادرست قرارگیری نوزاد، مکیدن نامناسب، نوک پستان‌های حساس یا ترک‌خورده.
- راه‌حل: اصلاح وضعیت شیردهی، استفاده از کرم‌های مخصوص نوک پستان، کمپرس گرم یا سرد، مشورت با مشاور شیردهی.
- ترک خوردن نوک پستان:
- علت: خشکی نوک پستان، مکیدن نامناسب، استفاده از صابون‌های خشک‌کننده.
- راه‌حل: استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و ترمیم‌کننده، شیر دوشیدن و قرار دادن چند قطره از آن روی نوک پستان، استفاده از پد سینه.
- احتقان پستان:
- علت: پر شدن بیش از حد پستان از شیر، عدم تخلیه کافی شیر.
- راه‌حل: شیردهی مکرر و منظم، استفاده از کمپرس گرم قبل از شیردهی و کمپرس سرد بعد از آن، ماساژ آرام پستان.
- ورم پستان (ماستیت):
- علت: عفونت باکتریایی، انسداد مجاری شیر.
- راه‌حل: مصرف آنتی‌بیوتیک طبق تجویز پزشک، استراحت کافی، شیردهی مکرر، استفاده از کمپرس گرم.
- کمبود شیر:
- علت: عدم شیردهی مکرر، تغذیه نامناسب مادر، استرس، برخی داروها.
- راه‌حل: شیردهی مکرر و بر اساس تقاضای نوزاد، تغذیه سالم و متعادل، مصرف قوتو، استراحت کافی، کاهش استرس، مشورت با پزشک.
- امتناع نوزاد از شیر خوردن:
- علت: بیماری نوزاد، تغییر در طعم شیر، استرس، دندان در آوردن.
- راه‌حل: بررسی علت امتناع نوزاد، صبوری و امتحان روش‌های مختلف شیردهی، مشورت با پزشک.
- رفلاکس نوزاد:
- علت: برگشت محتویات معده به مری.
- راه‌حل: شیردهی در حالت عمودی، نگه‌داشتن نوزاد به مدت 20-30 دقیقه بعد از شیردهی، مشورت با پزشک.
به خاطر داشته باشید که شیردهی یک فرآیند طبیعی است و نیاز به صبر و تمرین دارد. با حمایت و آموزش شیر دادن، می‌توانید بر مشکلات شیردهی غلبه کنید و از این تجربه لذت ببرید.
سفر شیرین شیردهی؛ گام‌به‌گام تا موفقیت
شیردهی یک فرآیند طبیعی است، اما گاهی نیاز به صبر، حوصله و تلاش دارد. در این مسیر، از آموزش شیردهی به نوزاد غافل نشوید. زیرا با آموزش نکات شیردهی و پوزیشن‌های مختلف، راحت‌ترین حالت برای خود و نوزادتان را پیدا می‌کنید.
مهم‌تر از همه، به خودتان و توانایی‌هایتان اعتماد داشته باشید. بعد از آموزش شیردهی، با کمی صبر و تمرین، شما می‌توانید بهترین تغذیه را برای فرزند دلبندتان فراهم کنید و از این دوران شیرین و پر از عشق، لذت ببرید. البته توصیه میشود برای تأمین ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیازتان، خرید قوتو را جدی بگیرید و در رژیم غذایی از مزایای آن بهره‌مند شوید.
سؤالات متداول
- 1. هر چند وقت یکبار باید به نوزادم شیر بدهم؟
- شیردهی بر اساس تقاضا بهترین روش است. به نشانه‌های گرسنگی نوزاد (مانند مکیدن انگشتان، چرخاندن سر و گریه) توجه کنید و هر زمان که لازم بود به او شیر بدهید.
- 2. آیا می‌توانم در دوران شیردهی دارو مصرف کنم؟
- قبل از مصرف هر دارویی در دوران شیردهی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. برخی داروها می‌توانند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شوند و عوارضی داشته باشند.
- 3. چگونه از درد نوک پستان در هنگام شیردهی جلوگیری کنم؟
- قرارگیری صحیح نوزاد در هنگام شیردهی، استفاده از کرم‌های مخصوص نوک پستان، استفاده از پد سینه، شیر دوشیدن و قرار دادن چند قطره از آن روی نوک پستان و…
- 4. آیا شیردهی باعث کاهش وزن من میشود؟
- شیردهی می‌تواند به کاهش وزن بعد از زایمان کمک کند، اما این مسئله در افراد مختلف متفاوت است.