تغذیه یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین مواردی است که باید طی دوران بارداری به آن توجه کنیم. تمامی مواد غذایی مصرف شده توسط مادر تأثیر مستقیمی بر سلامت جنین، رشد وی و شکل‌گیری مغز آن می‌گذارد؛ بنابراین مادران باردار باید بدانند که طی این دوران باید از خوردن کدام مواد غذایی پرهیز نمایند. در این مقاله از مستر قاووت به شرح کامل لیست مواد غذایی ممنوعه دوران بارداری خواهیم پرداخت. همچنین شما میتوانی برای اطلاعات بیشتر مقاله رژیم غذایی بعد از زایمان را مطالعه نمایید.
ماهی‌های جیوه دار
بعضی از این ماهی‌ها عبارت‌اند از:
کبد ماهی
ممکن است جیوه بالایی در این نوع ماهی وجود داشته باشد؛ بنابراین مصرف آن در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.
تونای بلوفین
این نوع تونا نیز ممکن است حاوی مقادیر زیادی جیوه باشد و برای بارداران قابل توصیه نیست.
شمشیرماهی
شمشیرماهی نیز ممکن است مقادیر بالایی جیوه داشته باشد.
جیوه برای بانوان باردار و جنین به‌خصوص در دوران اولیه بارداری مضر است. این عنصر می‌تواند به‌صورت تجمعی در بافت‌های بدن، به‌ویژه در مغز و کبد، ذخیره شود و برای جنین خطرات جدی ایجاد کند. مصرف ماهی‌های حاوی جیوه در دوران بارداری باید به دلیل خطرات ذکر شده محدود یا ممنوع شود.
گوشت قرمز غیربهداشتی
مصرف گوشت قرمز در دوران بارداری می‌تواند برای سلامتی مادر و جنین مفید باشد، اما باید به موارد زیر توجه کرد:
انتخاب گوشت باکیفیت
انتخاب گوشت قرمز باکیفیت و تازه می‌تواند خطرات مربوط به عفونت‌ها را کاهش دهد. از خرید گوشت از منابع معتبر و مطمئن اطمینان حاصل کنید.
پخت کامل
گوشت باید به طور کامل پخته شود تا باکتری‌ها و تمامی انگل‌های ممکن در آن از بین بروند. خوردن گوشت نیم‌پخته یا خام در دوران بارداری ممنوع است.
محدودیت مصرف
مصرف گوشت قرمز باید به میزان معقول و مناسب باشد. مصرف بیش از حد گوشت قرمز ممکن است باعث افزایش وزن غیرضروری و مشکلات دیگر شود.
مشورت با پزشک
قبل از اضافه‌کردن گوشت قرمز به رژیم غذایی خود، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا میزان مناسب مصرف برای شما تعیین شود.
به‌طورکلی، مصرف معقول گوشت قرمز می‌تواند بخشی از رژیم غذایی سالم در دوران بارداری باشد؛ اما رعایت نکات بهداشتی و مشورت با پزشک اهمیت بالایی دارد.
غذاهای دریایی دودی شده
مصرف غذاهای دریایی دودی شده، مانند ماهی‌دودی، در دوران بارداری به دلیل وجود خطرات مختلف ممنوع است. دلایل اصلی این ممنوعیت عبارت‌اند از:
مواد مضر
غذاهای دریایی دودی ممکن است حاوی مواد مضری مثل فنل‌ها، پلی‌کلریدها، بنزوئیت‌ها و هیدروکربن‌های آروماتیک باشند که مصرف آنها در دوران بارداری ضررهای جدی برای جنین و سلامتی مادر دارد.
باکتری لیستریا
مواد غذایی دودی شده به‌خاطر نیاز به نگهداری در دمای پایین، ممکن است باکتری لیستریا را در خود نگه دارند. این باکتری می‌تواند به جنین منتقل شده و عفونت‌های جدی مانند لیستریوز را ایجاد کند.
حاوی نمک زیاد
مصرف غذاهای دودی شده می‌تواند منجر به مصرف نمک بیش از حد شود؛ این مقوله ممکن است مشکلات فشارخون را تشدید کند که این مشکل یکی از مشکلات متداول در دوران بارداری است.
به همین دلیل، توصیه می‌شود که در دوران بارداری از مصرف غذاهای دریایی دودی شده و همچنین دیگر غذاهایی که احتمال دارد مواد مضری داشته باشند، خودداری کنید و به رژیم غذایی سالم و مناسب برای بارداری توجه فرمایید.
گوشت خام
مصرف گوشت خام یا نیم‌پخته در دوران بارداری ممنوع است؛ زیرا می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی مادر و جنین ایجاد کند. دلایل اصلی این ممنوعیت عبارت‌اند از:
باکتری‌ها و انگل‌ها
گوشت خام ممکن است حاوی باکتری مختلفی مانند اشریشیا کلی، سالمونلا و لیستریا باشد که مصرف آنها می‌تواند به عفونت منجر شود. همچنین، گوشت خام ممکن است حاوی انگل‌هایی مانند توکسوپلاسما باشد که برای جنین خطرناک است.
کاهش خطر ابتلا به بیماری
پخت کامل گوشت باعث کشته‌شدن باکتری‌ها و انگل‌ها می‌شود و خطر ابتلا به بیماری‌های غذایی کاهش می‌یابد.
توسعه سیستم ایمنی جنین
مصرف گوشت خام باعث تحریک سیستم ایمنی جنین می‌شود.
جلوگیری از مشکلات گوارشی
مصرف گوشت خام می‌تواند مشکلات گوارشی مانند اسهال و استفراغ در بارداری را تشدید کند.
به همین دلیل، توصیه می‌شود که در دوران بارداری از مصرف گوشت خام و نیم‌پخته خودداری کنید و گوشت را کاملاً پخته و آماده مصرف کنید.
تخم‌مرغ خام
مصرف تخم‌مرغ خام یا نیم‌پخته در دوران بارداری به دلیل مخاطراتی که می‌تواند برای سلامتی مادر و جنین داشته باشد ممنوع است. دلایل اصلی این ممنوعیت عبارت‌اند از:
باکتری‌ها
تخم‌مرغ حاوی باکتری سالمونلا است که مصرف آن می‌تواند به عفونت‌های خطرناکی منجر شود.
ویروس‌ها
تخم‌مرغ ممکن است حاوی ویروس‌هایی مانند ویروس هپاتیت A باشد که برای بارداری و سلامتی جنین آسیب‌های جدی ایجاد کند.
بیماری‌های تغذیه‌ای
مصرف تخم‌مرغ خام می‌تواند منجر ابتلا به بیماری‌های غذایی مانند اسهال و استفراغ شود که در دوران بارداری می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند.
کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های دیگر
پخت کامل تخم‌مرغ باعث کشته‌شدن باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌شود و خطر ابتلا به عفونت‌های مختلف را کاهش می‌دهد.
بنابراین، توصیه می‌شود که در دوران بارداری از مصرف تخم‌مرغ خام یا نیم‌پخته خودداری کرده و تخم‌مرغ را کاملاً پخته و آماده مصرف کنید.
آبمیوه تازه
مصرف آبمیوه تازه در دوران بارداری به‌طورکلی مشکلی ندارد، اما باید موارد زیر را در نظر گرفت:
شستشو نامناسب میوه‌ها
ممکن است میوه‌ها قبل از استفاده به‌درستی شسته نشده و باکتری‌ها یا مواد آلوده دیگری روی پوست آنها باقی‌مانده باشد که مصرف آنها می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.
خطر ابتلا به بیماری‌های تغذیه‌ای
اگر آبمیوه تازه از میوه‌های آلوده یا به‌درستی شسته نشده تهیه شود، خطر ابتلا به بیماری‌های غذایی از جمله اسهال و استفراغ افزایش می‌یابد که برای بارداران خطرناک است.
کافئین
مصرف کافئین در دوران بارداری به دلیل تأثیرات مخربی که می‌تواند بر سلامتی مادر و جنین داشته باشد باید به شکل بسیار محدود مصرف یا کاملاً نوشیدن آن قطع شود. دلایل اصلی این ممنوعیت عبارت‌اند از:
اثرات بر روی جنین
مصرف زیاد کافئین می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب جنین، کاهش جریان خون به رحم و افزایش خطر ابتلا به اختلالات روانی و رفتاری در کودکان شود.
کاهش جذب مواد مغذی
مصرف زیاد کافئین ممکن است باعث کاهش جذب مواد مغذی مانند آهن از مواد غذایی شود که برای سلامتی مادر و جنین ضروری هستند.
تأثیر بر خواب
مصرف زیاد کافئین می‌تواند باعث اختلال در خواب مادر شود که این مورد ممکن است زمینه خستگی و استرس مفرط را فراهم سازد.
اثرات بر فشارخون
مصرف زیاد کافئین ممکن است باعث افزایش فشارخون شود که برای برخی از زنان باردار با فشارخون بالا بسیار خطرناک است.
بنابراین، توصیه می‌شود که زنان باردار مصرف کافئین را به حداقل ممکن محدود کنند. به‌عنوان‌مثال تا حدود ۲۰۰ میلی‌گرم در روز که معادل تقریبی یک تا دو فنجان قهوه است مقدار مناسبی تلقی می‌شود. همچنین، می‌توانند به‌جای مصرف قهوه و نوشیدنی‌های دارای کافئین دیگر، از گزینه‌هایی مانند آب، آبمیوه یا نوشیدنی‌های بدون کافئین استفاده کنند.
الکل
مصرف الکل در دوران بارداری به دلیل خطرات جدی که برای سلامتی جنین و نوزاد دارد ممنوع است. دلایل اصلی این ممنوعیت عبارت‌اند از:
اثرات مستقیم بر جنین
الکل می‌تواند از طریق پلاسنتا به جنین منتقل شده و آسیب‌های جدی مانند اختلالات مغزی و عصبی، اختلالات در رشد و تکامل جنین، اختلالات در ساختار صورت و دیگر عوارض را به وجود بیاورد.
افزایش خطر ابتلا به بیماری‌ها و مشکلات جنین
مصرف الکل در دوران بارداری باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مانند سندرم الکلی جنین (FAS) می‌شود که می‌تواند به عقب‌ماندگی ذهنی، مشکلات رفتاری، اختلالات در رشد و تکامل، اختلالات قلبی و دیگر مشکلات جدی در نوزادان منجر شود.
اثرات بر روی سلامت مادر
مصرف الکل در دوران بارداری می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با مصرف الکل مانند سیروز کبد، آسیب به کبد، افزایش فشارخون و افزایش خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
بنابراین، به دلیل خطرات جدی برای سلامتی جنین و نوزاد، توصیه می‌شود که زنان باردار هرگونه مصرف الکل را اجتناب کرده و برای سلامتی خود و جنین خود مراقبت کنند.
سبزیجات ناسالم
مصرف سبزیجات در دوران بارداری به‌طورکلی مشکلی ندارد، اما برخی از سبزیجات ممکن است حاوی مقادیر قابل‌توجهی نیترات یا نیتریت باشند که مصرف آنها در دوران بارداری ممنوع است. دلایل اصلی این ممنوعیت عبارت‌اند از:
نیترات و نیتریت
برخی از سبزیجات ممکن است در فرایند کشت یا نگهداری حاوی نیترات یا نیتریت شوند. این مواد در بدن به نیتروزامین‌ها تبدیل شده و مصرف آنها در دوران بارداری می‌تواند خطراتی برای سلامتی جنین داشته باشد.
اثرات بر روی جنین
نیترات و نیتریت می‌توانند باعث آلودگی خون و ایجاد مشکلاتی برای جنین شوند.
اثرات بر روی فشارخون
مصرف نیترات و نیتریت ممکن است باعث افزایش فشارخون شود که برای مادران باردار با فشارخون بالا خطرناک است.
بنابراین، توصیه می‌شود که زنان باردار از مصرف سبزیجاتی مانند اسفناج، ریحان و جعفری که ممکن است حاوی مقادیر قابل‌توجهی نیترات یا نیتریت باشند، خودداری کنند. به‌جای آن، می‌توانند از سبزیجاتی مانند کاهو، خیار و گوجه‌فرنگی که مقدار کمتری نیترات دارند، استفاده نمایند.
جوانه گندم خام
زنان باردار باید از مصرف جوانه گندم خام به دلیل خطراتی که می‌تواند برای سلامتی آنها و جنین داشته باشد خودداری کنند. دلایل اصلی این ممنوعیت عبارت‌اند از:
خطر بیماری باکتریایی
جوانه گندم ممکن است حاوی باکتری‌هایی باشد که به دلیل رطوبت و محیط گرمی که برای رشد آنها فراهم می‌شود، در آن رشد کرده‌اند. مصرف آنها ممکن است به عفونت‌های معده و روده منجر شود.
افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های تغذیه‌ای
مصرف جوانه گندم خام می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های غذایی نظیر اسهال و استفراغ را افزایش دهد که برای مادران باردار خطرناک باشد.
مواد آلوده
جوانه گندم ممکن است حاوی مواد آلوده مثل سموم گیاهی یا شیمیایی باشد که مصرف آنها برای افراد باردار و جنین‌ها مضر است.
بنابراین، توصیه می‌شود که زنان باردار از مصرف جوانه گندم خام خودداری کنند و به‌جای آن از منابع دیگری از مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد مغذی مانند سبزیجات، میوه‌ها، و محصولات دیگر استفاده کنند.
مشورت با پزشک، بهترین راه تعیین رژیم غذایی
تغذیه یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید طی دوران بارداری به آن توجه کرد؛ زیرا تمامی مواد غذایی که مادر مصرف می‌کند به طور مستقیم روی سلامت و رشد جنین تاثیر می‌گذارند. مصرف مواد غذایی همچون انواع گوشت نیمه پخته شده، شیر استریلیزه نشده، سبزی شسته نشده، جوانه گندم خام و…. در دوران باردای ممنوع است. قطع به‌یقین مشورت با پزشک متخصص بهترین راه تعیین رژیم غذایی است؛ متخصصان می‌توانند بر اساس شرایط مادر بهترین رژیم غذایی را برای او انتخاب کنند. امیدواریم با نگارش این مقاله به‌تمامی سؤال‌های شما در زمینه «غذاهایی که بعد از زایمان نباید خورد» پاسخ داده باشیم.