کم خونی یکی از عارضه‌های رایج در بین سنین مختلف است. این عارضه می‌تواند در اثر مشکلات ژنتیکی بروز کند؛ اما در اکثر موارد بروز آن به سبک زندگی افراد، خصوصا رژیم غذایی آنها برمی‌گردد. بعد از بروز علائم کم خونی سؤال‌هایی از جمله «برای کم خونی چی خوبه؟» و «برای کمبود آهن چه بخوریم؟» برای افراد پیش می‌آید. در این مقاله از مسترقاووت به‌تمامی سوالات ذکر شده پاسخ خواهیم داد و بهترین رژیم غذایی برای رفع کم خونی را معرفی خواهیم کرد.
کم خونی یا آنمی چیست؟
کم خونی یا آنمی وضعیتی است که در آن تعداد سلول‌های قرمز خون (ریبوسیت) یا هموگلوبین در خون کاهش می‌یابد. این عارضه ممکن است به دلیل مشکلاتی در تولید سلول‌های خون، نقص در ساختار سلول‌های خونی یا ازدست‌دادن خون به سبب خونریزی به وجود بیاید. علائم کم خونی بسته به‌شدت و علت آن متفاوت هستند. در برخی از موارد، کم خونی بدون ایجاد علائم خاصی اتفاق می‌افتد و توسط آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. اما در مواردی که علائم ظاهر می‌شوند، می‌توان موارد زیر را به‌عنوان علائم و نشانه‌های آنمی یا کم‌خونی عنوان کرد:
- خستگی یا ضعف عمومی بدن
- تنگی نفس، ناشی از کمبود اکسیژن در بدن
- پوست کم‌رنگ یا زردی پوست (غشاهای مخاطی)
- سردرد و گیجی
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- احساس خفگی و اشتهای کاهش‌یافته
- خواب‌آلودگی یا احساس بی‌قراری
- درد قفسه سینه
- کاهش وزن بدون دلیل آشکار
- مشکلات در رشد و توسعه فیزیکی (در کودکان)
از مهم‌ترین دلایل بروز آن در افراد مختلف نیز می‌توان موارد زیر را نام برد:
- کمبود عناصر غذایی: عناصری مانند آهن، ویتامین B12، ویتامین C یا اسیدفولیک که برای تولید سلول‌های خونی ضروری هستند.
- مشکلات در جذب عناصر غذایی: مانند کمبود آهن در اثر بیماری‌های گوارشی یا عوامل دیگر که باعث می‌شوند بدن به اندازه کافی مواد غذایی را جذب نکند.
- خونریزی: به دلیل زخم، عمل جراحی، پریود غیر طبیعی یا سایر علل
- مشکلات تولید سلول‌های خونی: مثل بیماری‌های خونی ژنتیک، سرطان‌های خون یا مشکلاتی در مغز استخوان‌هایی که سلول‌های خونی تولید می‌شوند.
- تأثیر داروها: برخی داروها می‌توانند تولید سلول‌های خون را کاهش دهند یا به خونریزی منجر شوند.
- عوامل محیطی: مثل مواد شیمیایی یا تابش مکرر اشعه‌هایی مانند گاما
- بیماری‌های مزمن: مانند بیماری کلیه‌های پلی‌سیستیک، هپاتیت C یا ایدز که می‌توانند به تخریب سلول‌های خونی منجر شوند.
- مشکلات خودایمنی: مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید که باعث تخریب سلول‌های خونی می‌شوند.
همواره به‌خاطر داشته باشید که تنها پزشکان می‌توانند به‌صورت قطعی کم‌خونی افراد را تشخیص دهند. تاکید می‌کنیم که هیچگاه فقط به علائم محدود ذکر شده اتکا نکرده و حتما با متخصص صحبت کنید.
تفاوت کم خونی با فقر آهن چیست؟
کم خونی و فقر آهن دو وضعیت مرتبط با سطح آهن در بدن هستند، اما تفاوت‌های مهمی دارند:
کم خونی (آنمی) وضعیتی است که تعداد سلول‌های قرمز خون یا هموگلوبین (پروتئین حمل‌کننده اکسیژن در خون) کاهش می‌یابد. این مقوله ممکن است به دلیل کمبود آهن، ویتامین B12، فولات یا مشکلات دیگری در تولید سلول‌های خونی باشد.
فقر آهن وضعیتی ناشی از کمبود آهن در بدن است. آهن یک ماده معدنی است که برای تولید سلول‌های قرمز خون ضروری به شمار می‌آید. کمبود آهن می‌تواند منجر به کاهش تولید سلول‌های خونی شود و در نتیجه باعث کم خونی شود. این عارضه در دوران بارداری به دلیل افزایش نیاز بدن به آهن، شایع‌تر است.
تغذیه دوران بارداری نقش مهمی در پیشگیری و درمان کم خونی فقر آهن دارد. بنابراین، اگرچه فقر آهن یکی از عوامل شایع کم خونی است، اما کم خونی می‌تواند به دلیل عوامل دیگری نیز اتفاق بیفتد.
برای درمان کم خونی چه بخوریم
بلافاصله پس از تشخیص آنمی، راهکارهای لازم برای کاهش کم خونی توسط پزشک ارائه می‌شود. در این بخش از مقاله به معرفی مواد غذایی می‌پردازیم که مصرف آنها موجب کاهش عوارض این مشکل و درمان آن می‌شوند. از جمله مواد غذایی ضروری برای درمان کم خونی شدید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سبزیجات
برای کاهش کم خونی، مصرف سبزیجات حاوی مقدار زیادی آهن، فولات، ویتامین C و مواد مغذی دیگر مفید است. برخی از سبزیجات که به‌عنوان منابع غنی این مواد شناخته می‌شوند عبارت‌اند از:
- اسفناج: حاوی آهن، فولات، ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌هایی است که از کم خونی جلوگیری می‌کنند.
- کلم: منبعی عالی از فولات، آهن و ویتامین C که برای تقویت سلول‌های خونی مفید است.
- برگ‌های کلم: مانند کلم‌بروکلی که حاوی آهن، فولات و ویتامین C است.
- جعفری: منبعی خوب از فولات و ویتامین C است.
- شوید: حاوی آهن، فولات و ویتامین C است.
- نعناع: منبع خوبی از ویتامین C و فولات است.
- کرفس: حاوی فولات، ویتامین C و آهن است.
- پیاز: منبعی خوب از فولات و ویتامین C به شمار می‌آید.
مصرف این سبزیجات به همراه غذاهای دیگری که غنی از آهن و ویتامین‌های موردنیاز هستند، می‌تواند به بهبود کم خونی کمک کند.
گوشت‌ها
گوشت‌ها منابع عالی آهن، ویتامین B12 و پروتئین هستند که به بهبود کم خونی کمک می‌کنند. برخی از گوشت‌هایی که به‌عنوان منابع غنی این مواد شناخته می‌شوند عبارت‌اند از:
- گوشت قرمز: حاوی آهن و ویتامین B12 است. مصرف گوشت قرمز می‌تواند به تقویت سلول‌های خونی کمک کند.
- گوشت مرغ: منبع خوبی از پروتئین، ویتامین B12 و آهن است که برای بهبود کم خونی مفید است.
- گوشت گوسفند و گوساله: حاوی آهن و ویتامین B12 هستند و مصرف آنها می‌تواند به بهبود کم خونی کمک کند.
ماهی‌ها
ماهی‌ها منابع خوبی از پروتئین و اسیدهای چرب امگا-3 هستند که برای سلامتی بسیار مفید به شمار می‌آیند. مصرف امگا-3 در دوران بارداری به افزایش هوش جنین نیز منجر می‌شود. بعضی از ماهی‌هایی که ممکن است در کاهش کم خونی مفید باشند عبارت‌اند از:
- ماهی‌های سردآبی مانند ماهی سردآبی، ماهی قزل‌آلا، ماهی ماکرل و ماهی هوکی: این ماهی‌ها حاوی مقدار زیادی اسیدهای چرب امگا-3 هستند که در بهبود عملکرد قلب و عروق و همچنین بهبود کم خونی می‌تواند مفید باشند.
- ماهی‌های چرب مانند ماهی تونا، ماهی ماکرل و ماهی سرده: این ماهی‌ها حاوی آهن و ویتامین B12 نیز هستند که برای تقویت خون مفید به شمار می‌آیند.
- ماهی‌های کم‌چرب مانند ماهی سفید ماهی کاد، ماهی برجر، ماهی تیلاپیا و ماهی بس: این ماهی‌ها نیز منابع خوبی از پروتئین و آهن هستند که برای تقویت سلول‌های خونی مفید هستند.
مصرف ماهی‌ها به همراه رژیم غذایی سالم و متنوع می‌تواند به بهبود کم خونی کمک کند.
میوه‌ها
میوه‌ها منابع خوبی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که می‌توانند در کاهش کم خونی مفید باشند. برخی از میوه‌هایی که به‌عنوان منابع غنی این مواد شناخته می‌شوند عبارت‌اند از:
- سیب: حاوی فیبر، ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌هایی است که می‌تواند در بهبود کم خونی مفید باشد.
- پرتقال و مرکبات: منابع خوبی از ویتامین C هستند که در بهبود جذب آهن از مواد دیگر غذایی کمک می‌کند.
- توت‌فرنگی: حاوی ویتامین C و فیبر است و مصرف آن می‌تواند در بهبود کم خونی مفید باشد.
- خرما: حاوی آهن، پتاسیم و فیبر است که برای بهبود سلامت خون مفید است.
- انگور: منبع خوبی از ویتامین C، فیبر و آنتی اکسیدان‌ها است که برای بهبود کم خونی می‌تواند مفید باشد.
- گوجه‌فرنگی: حاوی ویتامین C و آهن است که برای تقویت سلول‌های خونی مفید است.
- آووکادو: حاوی فیبر، ویتامین E و آهن است که برای بهبود کم خونی مفید است و همچنین باعث چرب شدن شیرمادر می‌شود.
- مصرف میوه‌های فراوان به همراه یک رژیم غذایی متنوع و متوازن می‌تواند به بهبود کم خونی کمک کند.
حبوبات
حبوبات نیز از بهترین مواد غذایی برای کم خونی به شمار می‌آیند. این مواد غذایی یک منبع عالی از پروتئین، فیبر، مواد معدنی و ویتامین‌های گروه B هستند که می‌توانند در کاهش کم خونی مفید باشند. برخی از حبوباتی که به‌عنوان منابع غنی این مواد شناخته می‌شوند عبارت‌اند از:
- لوبیا سیاه و لوبیاقرمز: حاوی آهن، فیبر و پروتئین هستند که برای تقویت خون مفید هستند.
- عدس: منبع خوبی از آهن، فیبر و پروتئین است که می‌تواند در کاهش کم خونی مؤثر باشد.
- نخودفرنگی: حاوی فیبر، پروتئین و آهن است که برای تقویت سلول‌های خونی مفید است.
- ماش: منبع خوبی از آهن و پروتئین است که می‌تواند به بهبود کم خونی کمک کند.
- نخود: منبعی خوب از پروتئین، فیبر و آهن که برای تقویت خون مفید هستند.
- لوبیاسفید: حاوی فیبر، پروتئین و آهن است که برای تقویت سلول‌های خونی مفید است.
- مصرف منظم این حبوبات به همراه رژیم غذایی متنوع و سالم می‌تواند به بهبود کم خونی و همچنین در دوران بارداری به وزن گیری جنین کمک کند.
درمان کم خونی در طب سنتی
طب سنتی نیز از مقوله کم خونی عقب نمانده است و تعدادی از گیاهان دارویی و مواد غذایی را برای رفع آنمی معرفی کرده است. از جمله این موارد می توان به گیاهان دارویی زیر اشاره کرد:
- جعفری
- گیاه گزنه
- گل ختمی
- کنجد
- شنبلیله
- اسفناج
- خرما
- پسته
همچنین مصرف نوشیدنی‌هایی مانند شربت خرما، شربت انگور و عسل و آبلیمو نیز می‌تواند به کاهش کم‌خونی کمک کند.
کدام مواد غذایی برای کم‌خونی مضر هستند؟
برای افرادی که دچار کم‌خونی هستند، مصرف برخی مواد غذایی ممکن است مضر باشد یا باعث کاهش جذب آهن شود. این موارد عبارت‌اند از:
- چای و قهوه: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بالای چای و قهوه می‌تواند باعث کاهش جذب آهن از مواد غذایی شود.
- فیبر بالا: مصرف بالای فیبر ممکن است باعث کاهش جذب آهن شود. این مواد غذایی می‌توانند شامل حبوبات، سبزیجات خام، میوه‌های خشک و غلات کامل باشند.
- کلسیم: مصرف بالای کلسیم ممکن است باعث اختلال در جذب آهن شود. این مواد غذایی می‌توانند شامل محصولات لبنی، سبزیجات سرشار از کلسیم و مکمل‌های کلسیم باشند.
- مصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل می‌تواند باعث کاهش جذب آهن شود.
در نهایت، برای افرادی که دچار کم‌خونی هستند، مهم است که تغذیه‌ای متنوع و تعادل درمانی داشته باشند و در صورت نیاز با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنند.
بهترین داروی گیاهی برای کم خونی
برای کم‌خونی، چندین گیاه دارویی وجود دارد که ممکن است بهبود آن را تسریع کنند. این گیاهان دارویی عبارت‌اند از:
- زردچوبه: زردچوبه حاوی آهن و فیبر است که می‌تواند در افزایش سطح هموگلوبین در خون موثر باشد.
- گل کاهو: گل کاهو حاوی مقدار زیادی آهن و فیبر است و مصرف آن می‌تواند بهبود کم‌خونی را تسریع کند.
- آویشن: آویشن یک گیاه دارویی است که می‌تواند بهبود جذب مواد مغذی از جمله آهن را تسریع کند.
- خاکشیر: خاکشیر حاوی موادی مانند آهن، فیبر و ویتامین C است که می‌تواند در افزایش سطح هموگلوبین در خون مفید باشد.
هرچند این گیاهان دارویی به طور عمومی امن هستند، اما قبل از شروع هرگونه درمان گیاهی برای کم‌خونی، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید؛ خصوصا اگر داروهایی دیگری را مصرف می کنید یا شرایط پزشکی خاصی دارید.
مکمل کاملا گیاهی رفع کم خونی
همانطور که در بخش‌های قبلی نیز مشاهده کردید، پسته یکی از مغزیجات بسیار مقوی برای رفع کم خونی به شمار می‌آید. پسته دارای ویتامین‌های B6 و C و مقادیر قابل توجه آهن و مس است. از همین رو می‌توان گفت بهتر است پسته را به‌عنوان بخشی از میان‌وعده‌های خود در طول روز مصرف کنید. قاووت پسته یکی از خوشمزه‌ترین و مقوی‌ترین مواد غذایی برای رفع ک خونی به شمار می‌آید. طعم این محصول بسیار دلنشین بوده و می‌توان آن را به روش‌های مختلف از جمله موارد زیر مصرف کرد:
- می‌توانید آن را به‌صورت خشک و پودری مصرف نمایید.
- می‌توانید ۲ قاشق غذاخوری از این محصول را روی آب‌جوش ریخته و میل کنید.
از جمله مواد اولیه قاووت پسته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مغز سبز پسته
- هل سبز
- شکر
این قاووت علاوه بر رفع کم‌خونی خواص زیر را نیز دارد:
- تقویت بینایی
- عضله‌سازی
- کاهش سطح کلسترول
- جلوگیری از یبوست در دوران بارداری
- حفظ تناسب‌اندام
- بهبود عملکرد قلب
- تقویت قوای جنسی
- تقویت سیستم عصبی
- رشد بیشتر مو
همواره به‌خاطر داشته باشید که قاووت پسته اصل بدون هیچ رنگی خوراکی تولید می‌شود. تعدادی از فروشندگان برای سبزتر نشان‌دادن قوتو پسته از رنگ‌های خوراکی استفاده می‌کنند. می‌توانید برای تشخیص قاووت اصل، مقداری از قوتو را روی آب بریزید و چند لحظه صبر کنید. اگر محصول از خودش رنگ سبز آزاد کرد، به این معنی است که قاووت پسته خریداری شده اصل نیست. همواره برای خرید قاووت از فروشگاه های معتبر اقدام نمایید.
در این مقاله به سؤال‌های مختلفی از جمله «چه غذاهایی خون ساز هستند؟» پاسخ دادیم و گیاهان دارویی مختلفی را معرفی کردیم؛ همچنین قاووت پسته نیز یکی از بهترین مکمل‌های گیاهی کاملا بدون عارضه برای درمان کم خونی شدید در بانوان به شمار می‌آید. شما می‌توانید این قاووت را در بسته‌بندی‌های ۲۲۰ گرمی، ۴۵۰ گرمی و ۱ کیلوگرمی از سایت مستر قاووت تهیه نمایید. سفارش شما در تازه‌ترین حالت ممکن به دستتان خواهد رسید. کیفیت و اصالت دو مبنای کاری مجموعه مستر قاووت است؛ امیدواریم با نگارش این مقاله به سوالات شما در زمینه بهترین غذا برای کم خونی پاسخ داده باشیم.