ضعف و بی‌حالی پس از زایمان و هنگام شیردهی یکی از رایج‌ترین مشکلات خانم‌ها بوده و عموماً برای بیش از ۸۰ درصد بانوان پس از زایمان اتفاق می‌افتد. در این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازیم و راه‌حل‌های کاهش آن را شرح خواهیم داد؛ همچنین مکمل‌های غذایی مفید برای کاهش ضعف شدید موقع شیردهی را معرفی خواهیم کرد.
آیا ضعف موقع شیردهی طبیعی است؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت بله بدن شما فرایند بسیار سخت، پیچیده و خارق‌العاده‌ای را به انجام رسانده است. رحم شما موجودی زنده را رشد داده و بدنتان تمامی مواد مغذی لازم برای رشد آن را فراهم ساخته است؛ بنابراین بسیار طبیعی بوده که پس از زایمان و هنگام شیردهی احساس ضعف داشته باشید.
همچنین لازم به ذکر است که نباید خود را در این زمینه با دیگران مقایسه کنید. میزان ضعف رفتن مادر در هنگام شیردهی و خستگی پس از زایمان به عوامل مختلفی از جمله موارد زیر بستگی دارد:
- نوع زایمان (سزارین یا طبیعی)
- قوای جسمی مادر
- میزان خون ازدست‌داده شده هنگام زایمان
- تغذیه مادر
- بازه زمانی انجام فرایند زایمان
- و…
بنابراین، بسته به موارد بالا ضعف شما می‌تواند از چند روز تا چند ماه طول بکشد.
کدام عوامل ضعف مادر هنگام شیردهی را تشدید می‌کند؟
همان‌طور که در بخش بالا نیز اشاره شد خستگی در شیردهی امری بسیار طبیعی و رایج است و با گذر زمان و استفاده از مکمل‌های غذایی مناسب از بین می‌رود؛ اما عواملی وجود دارند که مانع انجام این کار شده و آن را به تعویق می‌اندازند (در مواردی نیز دیده که موجب تشدید قابل‌توجه آن می‌شوند). از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کم‌کاری تیروئید
کم‌کاری تیروئید می‌تواند پس از زایمان به ضعف و خستگی مادر منجر شود. این مشکل به‌عنوان التهاب تیروئید پس از زایمان یا تیروئیدیت پس از زایمان شناخته می‌شود. غدۀ تیروئید یک غده در قسمت جلویی گردن است که هورمون‌های T3 و T4 را تولید کرده و به قسمت‌های مختلف بدن منتقل می‌کند. این هورمون‌ها تقریباً روی همه بافت‌های بدن تأثیر می‌گذارند و سوخت‌وساز بدن و مصرف انرژی سلول‌ها را تنظیم می‌کنند.
در تیروئیدیت پس از زایمان، سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی علیه غدۀ تیروئید تولید می‌کند که به این غده حمله کرده و بافت تیروئید را تخریب می‌کند. این نوع از التهاب تیروئید در سال اول پس از زایمان تشخیص داده می‌شود و معمولاً چند ماه پس از شروع بهبود می‌یابد. با این حال، ممکن است آسیب به تیروئید ماندگار شده و مادر را دچار کم‌کاری دائمی تیروئید و ضعف شدید موقع شیردهی کند.
علائم کم‌کاری تیروئید پس از زایمان شامل خستگی، خواب‌آلودگی، افزایش وزن، یبوست، اختلال حافظه، عدم تحمل سرما و گرفتگی عضلانی می‌شود
پروسه زایمان
نوع زایمان می‌تواند تأثیری بر ضعف و خستگی پس از زایمان داشته باشد. زایمان طبیعی ممکن است با تجربه درد و خستگی شدید همراه باشد. در این نوع زایمان، مادران ممکن است ساعت‌ها در حال تلاش برای زایمان باشند و انرژی زیادی را صرف کنند؛ همچنین، خونریزی در زایمان طبیعی معمولاً بیشتر از زایمان سزارین است که می‌تواند منجر به کم‌خون و ضعف رفتن مادر در هنگام شیردهی شود.
در زایمان با سزارین، جراحی انجام می‌شود و مادران به طور معمول کمتر از زایمان طبیعی خونریزی می‌کنند. این موضوع می‌تواند به مادران کمک کند تا سریع‌تر بهبود یابند و کمتر احساس خستگی کنند. با این حال، زایمان با سزارین نیز نیاز به بازیابی دارد و ممکن است مادران در این مدت احساس خستگی کنند.
به‌طورکلی، هر زایمان یک تجربه منحصربه‌فرد است و تأثیر آن بر روی ضعف و خستگی افراد ممکن است متفاوت باشد.
افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان می‌تواند به ضعف و خستگی مادر منجر شود. این اختلال روان‌شناختی پس از زایمان که به‌عنوان افسردگی پس از زایمان (PPD) نیز شناخته می‌شود، تا ۱۵ درصد از مادران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
علائم افسردگی پس از زایمان شامل موارد زیر می‌شود:
- ضعف و خستگی: مادران مبتلا به افسردگی پس از زایمان دچار اوج و فرودهای عاطفی، گریه‌های مکرر، احساس گناه و اضطراب می‌شوند.
- تغییرات در خواب و اشتها: مشکلات در خواب‌رفتن یا خواب خیلی زیاد و تغییرات در اشتها نیز ممکن است رخ دهد.
- عدم علاقه به نوزاد و احساس ناراحتی: ممکن است احساس کنید که کودک خود را دوست ندارید و ارتباط ناکافی با نوزاد داشته باشید.
افسردگی پس از زایمان با مشاوره و در صورت لزوم، دارو قابل‌درمان است.
چگونه خستگی بعد از زایمان را از بین ببریم؟
در بخش قبلی مقاله عوامل مؤثر بر تشدید ضعف شدید موقع شیردهی و خستگی پس از زایمان را شرح دادیم. حال به سراغ بررسی راهکارهای کاهش این معضل خواهیم پرداخت.
تقسیم کار
تقسیم وظایف می‌تواند به بهبود خستگی و ضعف پس از زایمان کمک شایانی کند. پس از زایمان، مادران با تغییرات فیزیکی، عاطفی و روحی مواجه می‌شوند و تقسیم وظایف و همکاری با شریک زندگی یا افراد دیگر می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا انرژی خود را بهینه‌تر مدیریت کنند. در ادامه، چند نکته برای تقسیم وظایف پس از زایمان را شرح می‌دهیم:
- تقسیم وظایف خانگی: تقسیم وظایف خانگی میان شما و شریک زندگی، مانند پخت‌وپز، خرید و نظافت، می‌تواند به شما کمک کند تا انرژی خود را صرف مراقبت از نوزاد کنید.
- کمک‌گرفتن از خانواده و دوستان: اگر دوستان و خانواده شما نیز در اطرافتان هستند، درخواست کرده و به آن‌ها اجازه دهید که در کارهای روزمره به شما کمک کنند. مثلاً، می‌توانند غذا بپزند یا نوزاد را برای یک‌زمان کوتاه نگه دارند تا شما استراحت کنید.
- استفاده از منابع خدماتی: در برخی موارد، استفاده از خدمات خانه‌داری، استخدام پرستار مراقبت از نوزاد یا خرید از فروشگاه‌های آنلاین می‌تواند به شما در کاهش وظایف روزمره کمک کند.
- استراحت مناسب: حتی با تقسیم وظایف، به خود استراحت کافی دهید. استفاده از زمانی که نوزاد خواب است، می‌تواند به شما انرژی دهد.
به یاد داشته باشید که هر مادر یک تجربه منحصربه‌فرد دارد و نیازهای او ممکن است متفاوت باشد. اهمیت دارد که به نیازهای خود و نوزاد خود توجه کنید و از دیگران کمک بخواهید.
تنظیم برنامه خواب
خواب کافی کلید طلایی رفع خستگی در شیردهی است. برنامه خوابتان را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که همراه با فرزندتان بخوابید؛ بهتر است زمانی که نوزادتان خواب است را به خوابیدن خود اختصاص دهید و به انجام کارهای روزمره خود نپردازید.
ورزش‌کردن
ورزش پس از زایمان می‌تواند به بهبود ضعف مادر هنگام شیردهی و خستگی کمک کند. پس از زایمان، بدن مادران با تغییرات فیزیکی، عاطفی و روحی مواجه می‌شود. ورزش منظم و مناسب می‌تواند تأثیرات زیر را روی بدن مادران بگذارد:
- تقویت ماهیچه‌های شکمی و لگن: تمرینات کف لگن (کگل) می‌توانند عضلات کف لگن را تقویت کنند.
- افزایش انرژی و انگیزه: ورزش به بهبود انرژی و انگیزه شما در مراقبت از نوزاد کمک می‌کند.
- بهبود کیفیت خواب: فعالیت‌های ورزشی می‌توانند به کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب کمک کنند.
- کاهش وزن اضافه: ورزش می‌تواند به کاهش وزن اضافه ناشی از بارداری کمک کند.
قبل از شروع هر برنامه ورزشی، با پزشک خود مشورت کرده تا بهترین تمرین‌ها را برای شرایط خود انتخاب کنید. همچنین، به بدن خود فرصت کافی برای بهبودی دهید و کار خود را به‌آرامی آغاز نمایید. می‌توانید از انجام تمرینات سبک مانند پیاده‌روی، حرکات کششی و یوگا شروع کنید.
رژیم غذایی مناسبی را رعایت کنید
رژیم غذایی مناسب در کنار خواب کافی می‌تواند ضعف مادر هنگام شیردهی را به طور کامل از بین ببرد. در بخش بعدی مقاله به شرح بهترین مکمل‌های غذایی برای افزایش شیر مادر و چرب شدن شیر مادر خواهیم پرداخت.
مکمل‌های غذایی برای ضعف مادر هنگام شیردهی چه هستند؟
در این بخش از مقاله به معرفی مواد غذایی می‌پردازیم که مصرف آن‌ها می‌تواند ضعف رفتن مادر در هنگام شیردهی را کاهش دهد. از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پروتئین‌ها
مصرف منابع پروتئینی مانند گوشت‌های کم‌چرب، شیر، پنیر، بادام، برنج، ماهی و لوبیا می‌تواند به افزایش انرژی کمک کند.
فیبر و میوه‌ها
مصرف مواد غذایی دارای فیبر مانند نان کامل گندم، میوه‌ها و سبزی‌ها می‌تواند سطح انرژی شما را افزایش دهد. از جمله بهترین میوه‌ها برای کاهش ضعف هنگام شیردهی می‌توان به مرکبات، خرما، زردآلو، آلبالو، موز، آووکادو و… اشاره کرد.
مواد غذایی دارای آهن
مصرف لوبیا، غلات تقویت‌شده، سبزی‌های برگی و میوه‌های خشک مانند کشمش می‌تواند به جذب آهن کمک کند.
مواد غذایی دارای ویتامین C
مصرف میوه‌هایی مانند پرتقال، ماندارین، موز و توت‌ها که دارای ویتامین C هستند، می‌تواند جذب آهن را افزایش دهد.
مواد غذایی با کلسیم
مصرف مواد غذایی دارای کلسیم مانند لبنیات می‌تواند به حفظ سلامت استخوان‌ها کمک کند.
به یاد داشته باشید که مصرف آب کافی نیز برای حفظ انرژی و جلوگیری از خستگی بسیار مهم است.
زنجبیل
زنجبیل یک گیاه دارویی با خواص متعدد است و می‌تواند در کاهش ضعف و خستگی پس از زایمان مؤثر باشد. در زیر به برخی از تأثیرات زنجبیل بر روی سلامت پس از زایمان اشاره می‌کنیم:
- کاهش درد: مصرف زنجبیل به صورت دمنوش می‌تواند در کاهش درد بعد از زایمان طبیعی مؤثر باشد. زنجبیل باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود و می‌تواند با تحریک غدد عرق بدن به سم زدایی و تقویت سیستم ایمنی کمک کند.
- کاهش تهوع: زنجبیل می‌تواند در کاهش تهوع و استفراغ در دوران بارداری نیز مؤثر باشد. اگر احساس تهوع دارید، مصرف زنجبیل به صورت دمنوش یا در دیگر فرم‌ها می‌تواند کمک کند.
کنجد
- تقویت عضلات و اعصاب: کنجد حاوی مواد مغذی مانند پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. این مواد می‌توانند عضلات و اعصاب را تقویت کنند و به کاهش خستگی کمک کنند.
- کاهش استرس و افزایش انرژی: کنجد دارای مواد آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند در کاهش استرس و افزایش انرژی مؤثر باشد.
- حفظ سلامت قلب و عروق: اسیدهای چرب اشباع نشده موجود در کنجد می‌توانند به حفظ سلامت قلب و عروق کمک کنند.
به یاد داشته باشید که مصرف کنجد به میزان مناسب و در ترکیب با سایر مواد غذایی می‌تواند به بهبود وضعیت شما کمک کند.
رازیانه
- کاهش درد: مصرف رازیانه به صورت دمنوش می‌تواند در کاهش درد بعد از زایمان طبیعی مؤثر باشد. همچنین، با تقویت سیستم ایمنی بدن، می‌تواند به کاهش خستگی شیردهی کمک کند.
- مبارزه با رادیکال‌های آزاد: رازیانه حاوی آنتی‌اکسیدان‌های سالم است که می‌توانند بدن را از بیماری‌ها و ویروس‌های خطرناک محافظت کنند.
- کاهش کلسترول بد: مطالعات نشان می‌دهد که رازیانه می‌تواند کلسترول بد (LDL) و تری گلیسیرید را کاهش دهد.
از دیگر گیاهان دارویی مؤثر بر کاهش ضعف مادر هنگام شیردهی می‌توان به بادام، زیره سبز، دارچین، نارگیل، زنیان، خشخاش و… اشاره کرد.
مکمل گیاهی جامع رفع ضعف مادر هنگام شیردهی
قاووت شیر افزا یکی از جامع‌ترین مکمل‌های کاملاً گیاهی بوده که خواص بسیار زیادی دارد. مواد اولیه این قاووت به‌گونه‌ای انتخاب شده که این مکمل علاوه بر بهبود ضعف شیردهی مادران، موجب افزایش وزن جنین نیز می‌شود. مواد اولیه این قاووت عبارت‌اند از:
- سیاه‌دانه
- گندم
- کنجد
- هل بادم
- جو دوسر
- شاهدانه
- خشخاش
- دارچین
- نارگیل
- زنجبیل
- زنیان
- رازیانه
- زیره سبز
- بادام
- گردو
- پسته
جالب است بدانید که قاووت شیر افزا برای نوزادان پسر و دختر به‌صورت مجزا تولید می‌شود؛ زیرا رازیانه این به‌کاررفته در آن برای نوزادان پسر مناسب نبوده و موجب کولیک آن‌ها می‌شود.
گیاه رازیانه به‌پاس داشتن مواد مؤثره‌های مختلف، می‌تواند تولید هورمون‌های زنانه از جمله استروژن و پروژسترون را افزایش دهد و نوزاد پسر نباید از آن تغذیه کند. به همین دلیل است که در تهیه قاووت شیر افزا نوزاد پسر از رازیانه استفاده نمی‌شود.
از جمله خواص قاووت شیر افزا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقویت قوای جسمی مادر و ضعف شدید موقع شیردهی
- جلوگیری از ریزش مو در بارداری و شیردهی
- ایجاد تعادل هورمونی
- این قاووت غنی از کلسیم است و از پوسیدگی دندان مادر جلوگیری می‌کند.
- درد کولیک نوزادان را بهبود می‌بخشد.
- غنی از آنتی‌اکسیدان است و سیستم ایمنی بدن مادر و نوزاد را تقویت می‌کند.
- امگا-۳ فراوان موجود در آن حجم شیر مادران را افزایش می‌دهد.
- زنجبیل موجود در آن علاوه بر بهبود طعم شیر مادر، کیفیت آن را نیز افزایش می‌دهد.
- زیره سبز موجود در قاووت شیر افزا از کاهش حجم شیر مادر جلوگیری می‌کند.
از این محصول به‌عنوان میان‌وعده دومرتبه در روز و در هر وعده حدود ۲ قاشق غذاخوری مصرف کنید. مصرف قاووت شیر افزا همراه با آب جوش بلامانع است. ۲ تا ۳ قاشق چایخوری از این محصول را در لیوان ریخته و به مقدار کافی روی آن آب‌جوش بریزید. بهترین روش مصرف قاووت شیر افزا، مصرف آن همراه با شیر است. پیشنهاد می‌کنیم اگر به پروتئین‌های شیر حساسیت ندارید، حتماً این قاووت را همراه با شیر گرم نوش جان کنید. خرید قاووت از مجموعه مسترقاووت امکان‌پذیر است.
به یاد داشته باشید که تغذیه دوران بارداری نیز می‌تواند بر ضعف و خستگی پس از زایمان نیز تأثیرگذار باشد.
چه زمانی برای درمان خستگی در شیردهی باید به پزشک مراجعه کرد؟
همان‌طور که در بخش‌های بالا اشاره شد، ضعف رفتن مادر در هنگام شیردهی یکی از رایج‌ترین مشکلات بوده که با مصرف مواد غذایی مقوی و مکمل‌های غذایی می‌توان آن را بهبود بخشید؛ اما گاهی این مشکل ریشه عمیق‌تری دارد و نشانه‌هایی در مادران بروز می‌کند که باید آن‌ها را جدی گرفت و دراسرع‌وقت به پزشک مراجعه کرد. از جمله آن‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- خونریزی بیش از حد و شدید پس از زایمان
- یبوست شدید
- خستگی شدید
- افزایش وزن
- خشکی پوست شدید
- بی‌علاقگی به نوزاد و همه چیزهای اطرافتان
اگر هر کدام از نشانه‌های بالا را دارید، بهتر است دراسرع‌وقت به پزشک خود مراجعه کنید.
خرید قاووت شیر افزا از مجموعه مستر قاووت
در این مقاله اشاره کردیم که ضعف مادر هنگام شیردهی یکی از رایج‌ترین مشکلات بانوان پس از زایمان بوده و می‌توان آن را به‌وسیله مکمل‌های غذایی مقوی بهبود بخشید. قاووت شیر افزا یکی از جامع‌ترین مکمل‌های گیاهی حال حاضر است که مواد اولیه آن شامل تمامی گیاهان دارویی مقوی برای قوای جسمی مادران می‌شود؛ این قاووت عوارض قرص‌ها و داروهای شیر افزا را نداشته و خواص فراوانی دارد.
شما می‌توانید این قاووت را از مجموعه مستر قاووت در بسته‌بندی‌های ۲۲۰ گرمی، ۴۵۰ گرمی و ۱ کیلوگرمی تهیه کنید. اصالت و کیفیت سرلوحه کار این مجموعه بوده و رضایت مشتری اولویت اول مستر قاووت است. سفارش شما دراسرع‌وقت، در تازه‌ترین حالت ممکن و در بسته‌بندی استاندارد به دستتان خواهد رسید.
سلام ممنون از مقاله خوبتون
ببخشید یک سوال داشتم مکملی که برای درمان ضعف بدن در دوران شیردهی معرفی کردید مواد حساسیت زایی هم داره؟
سلام وقت بخیر در کل میزان مواد ترکیب شده در قاووت شیرافزا به میزان استاندارد هست و حساسیتی برای مصرف کننده ایجاد نمیکنه البته میتونید در صفحه محصول میتونید مواد اولیه رو مشاهده کنید و اگر به موائ قاووت شیرافزا حساسیت نداشتید اقدام به خرید بکنید